Urządzenie mobilne to bardzo szeroki temat, którego definicja zmieniała się na przestrzeni lat – zaczynając od radiotelefonów „przywiązanych” do pojazdów w latach dwudziestych XX wieku, przez telefony komórkowe, palmtopy i laptopy na „smart” urządzeniach kończąc.
W poniższym artykule przejdziemy przez przekrój najdawniejszych i bardziej współczesnych urządzeń mobilnych i dowiesz się z niego, jak przez niecałe 100 lat świat przeszedł ogromną rewolucję techniczną, która doprowadziła do tego, że w kieszeni trzymamy nie tylko telefon, ale w gruncie rzeczy też aparat, kalendarz, komputer i mnóstwo innych sprzętów w małym opakowaniu.
Początki komunikacji (nie do końca) mobilnej – radiotelefony w pojazdach
Pierwsze komercyjnie używane i realnie odczuwalne dla społeczeństwa sukcesy w tej dziedzinie może sobie przypisać niemiecki Reichsbahn. Przedsiębiorstwo umożliwiło pasażerom pierwszej klasy korzystanie z radiotelefonów w pociągach kursujących na trasie między Berlinem i Hamburgiem. Był to prawdziwy hit, umożliwiający rozmowy na znaczną odległość w trakcie podróży. Coś, co teraz wydaje się rzeczą naturalną (przypomnij sobie irytację, gdy nagle tracisz zasięg, przecież on powinien być wszędzie!), wtedy było niewątpliwym przełomem. Aż jestem ciekaw, ilu pasażerów kupowało bilety na to połączenie tylko po to, by wypróbować tamtejszy telefon. Oczywiście, jak pokazuje historia i to rozwiązanie miało swoje korzenie w wojskowych strukturach. Już 8 lat wcześniej – w 1918 roku, telefony były testowane w niemieckich pociągach wojskowych na trasie między Zossen a Berlinem.
Po niewątpliwym sukcesie technologicznym odniesionym w Niemczech przyszła kolej na Stany Zjednoczone Ameryki i rok ’46, w którym pojawiły się radiotelefony montowane w samochodach. Na tym etapie rozwiązanie miało dwa główne problemy – po pierwsze obszar, w którym było obsługiwane, a po drugie ograniczona liczba częstotliwości, co w połączeniu z nieszyfrowanymi połączeniami, pozwalało każdemu posiadaczowi radia na nasłuchiwanie rozmów. Równoczesne prowadzenie kilku rozmów na jednej częstotliwości sprawiało, że każda była mocno utrudniona.
Powyższe rozwiązanie niestety nie było powszechnie dostępne. Ten stan rzeczy zmienił się już po mniej więcej dziesięciu latach, gdy w Szwecji, między Sztokholmem a Gothenburgiem, uruchomiona została sieć dostępna dla prywatnych pojazdów – rozwiązanie to znalazło ponad stu klientów. Na tamte czasy był to bardzo dobry wynik, który jeszcze bardziej utwierdził inżynierów w przekonaniu, że wygodna, komercyjna komunikacja na duże odległości to przyszłość, w którą warto inwestować i jest już w zasięgu ich umysłów i dostępnych technologii.
Pierwszy prawdziwie mobilny telefon i pierwsze sieci komórkowe
Do lat siedemdziesiątych mobilność telefonów ograniczona była do miejsca, w którym znajdowały się pojazdy, do których były one podłączone. Jednak w 1973 roku pracownik Motoroli – Martin Cooper – stworzył prototyp telefonu prawdziwie mobilnego (w zakresie możliwości jego samodzielnego przenoszenia, bo waga ponad kilograma przy dzisiejszych urządzeniach zdecydowanie nie była mobilna). Zadzwonił z niego między innymi do pracownika konkurencyjnego Bell Labs – Joela Engela. To właśnie 1973 możemy uznać za początek prawdziwej telefonii mobilnej i krok milowy w postępie technologicznym. Po dziesięciu latach badań w 1983 roku do sprzedaży wyszedł telefon nazywany Motorola DynaTAC 8000X, który kosztował astronomiczne $4000.
Oczywiście telefonia mobilna (komórkowa) nie miałaby sensu bez sieci komórkowej. Pierwszym krajem, który uruchomił sieć komercyjną, była Japonia w 1979, jako kolejne w 1981 roku dołączyły kraje z obszaru Skandynawii, następne było Zjednoczone Królestwo oraz Stany Zjednoczone. Owa sieć nazywana jest Siecią 1G.
Początek nowej ery komunikacji
Lata dziewięćdziesiąte XX wieku to realny początek wyścigu w rozwoju urządzeń mobilnych. Dosłownie w każdym roku pojawiały się przełomowe rozwiązania. 1991 rok przyniósł sieć 2G, która oprócz nawiązywania połączeń głosowych umożliwiała wysyłanie wiadomości tekstowych, obrazków i MMS-ów. Moim zdaniem był to jeden z najbardziej przełomowych etapów rozwoju telefonii komórkowej. Po raz pierwszy z możliwości wysyłania SMS-ów skorzystał Neil Papworth w 1992 roku, wysyłając życzenia bożonarodzeniowe dyrektorowi firmy Vodafone Richardowi Orbitelowi.
W tym okresie przełomowe były urządzenia takie jak: Motorola MicroTAC 9800X, czy telefony firmy Nokia, w tym Nokia 6610 oparta na procesorze z rodziny ARM z kultową grą „Snake” oraz Nokia 7710 umożliwiająca proste korzystanie z Internetu. Dodatkowo wyróżnić należy Siemens S10, który w sprzedaży był od 1998 r., będący pierwszym telefonem z kolorowym ekranem.
Nie tylko telefonami człowiek żyje, czyli historia drugiego z prekursorów współczesnych urządzeń mobilnych
Analizując rewolucję urządzeń mobilnych, nie można zapomnieć o drugim, obok telefonów komórkowych, rodzicu „smart-urządzeń”. Mało kto dzisiaj o nim pamięta, ale to jego funkcjonalności w znacznym stopniu sprawiały, że obecne telefony nazywamy „inteligentnymi”. Mam oczywiście na myśli palmtopy.
Historia urządzenia sięga 1984 roku, kiedy to firma Psion wydała Psion Organiser I, posiadający jednowierszowy wyświetlacz. Mimo z dzisiejszej perspektywy małej mocy (jego serce stanowił procesor Hitachi 6301) dzięki małym rozmiarom (142 × 78 × 29,3 mm) i wadze (225 gramów) okazał się hitem i nazwany został „pierwszym praktycznym komputerem kieszonkowym”. Oprócz tego cechowały go rzeczy takie jak wymienne nośniki danych (których wadą było to, że nie mogły być nadpisywane) oraz funkcje kalkulatora i zegarka. W 1993 Apple stworzył dotykowy palmtop. Skrót PDA (Personal Data Assistant) użyty przez CEO Apple’a Johna Sculley’a, stał się popularnym określeniem całej kategorii produktów. Jak już wiemy, nie był to ostatni raz, gdy Apple wpłynął na trendy technologiczne.
Kolejny przełom w rozwoju PDA przyniósł 1994 rok i premiera IBM Simona, który w ciągu kilku miesięcy sprzedał się w ilości 50 tysięcy sztuk. Patrząc na liczbę sprzedanych egzemplarzy, możliwość wykonywania połączeń telefonicznych była na tyle przełomowa, by rozbić bank nawet mimo faktu, że bateria wytrzymywała tylko godzinę. Według mnie właśnie to urządzenie można nazwać praojcem smartfonów – łączyło w sobie funkcje telefonu z funkcjami cechującymi smartfony, takie jak przeglądanie stron internetowych, czy otrzymywanie i wysyłanie maili.
Kolejne lata przynosiły kolejne modele różnych producentów, ale to właśnie produkt firmy IBM przyniósł ten wielki przełom łączenia „smart funkcji” z funkcjami telefonu.
Transformacja telefonów na początku XXI wieku
Branżowi giganci w nowe tysiąclecie weszli z niewątpliwym przytupem. Tu należy wymienić premierę prawdopodobnie najbardziej kultowego telefonu w historii, Nokii 3310, która sprzedała się w ponad 126 milionach egzemplarzy. Do tego japońską (niestety jeszcze lokalną) premierę telefonu Sharp J-SH04, pierwszego telefonu z aparatem oraz wejście na rynek firmy BlackBerry, która przez kolejne lata zajmowała istotne miejsce wśród wielkich producentów telefonów.
Następne lata przyniosły kolejne urządzenia odznaczające się w historii. Między innymi pierwszy telefon z w pełni kolorowym ekranem (2001 r.), pierwszy europejski telefon z wbudowanym aparatem – Nokię 7650 oraz pierwszy telefon jednego z największych obecnie producentów, Samsunga – model SGH-T100 (2002r.) i sprzedaną w ponad 200 milionach egzemplarzy Nokię 1100 wydaną w 2003 roku. 2004 rok przyniósł natomiast kolejny świetnie sprzedający się telefon – Motorole Razr V3m która między 2004, a 2006 rokiem sprzedała się w 130 milionach egzemplarzy.
W tym momencie warto wspomnieć o jeszcze jednym telefonie opartym o Symbiana – Nokii N95 nazywanej przez niektórych pierwszym faktycznym smartfonem. Jego zapowiedź miała miejsca we wrześniu 2006 roku, a premiera około pół roku później, w marcu 2007 roku. Cechowały ją między innymi świetny jak na tamte czasy (5MPx) aparat, ekran dotykowy, rozsuwana klawiatura wraz z dodatkowymi przyciskami fizycznymi do obsługi odtwarzacza muzycznego. Dodatkowo telefon obsługiwał funkcje takie jak akcelerometr oraz obsługa Internetu (wbudowany moduł wi-fi + cellular network), bluetooth i GPS.
Tym aspektem możemy zakończyć przybliżenie ery przed pojawieniem się największych, mobilnych systemów operacyjnych, w kolejnym artykule, który już wkrótce ukaże się na naszym blogu, przeniesiemy się już do wydarzeń, które doszlifowały obecny stan rzeczy. Pokonamy drogę od pierwszych telefonów z Androidem, iOSem czy nieistniejącym już Windows Phonem, aż do ostatniego roku i premier najnowszych rozwiązań.